Girit'te Bektaşi Tekkeleri

Girit'te bulunan özel ve Devlet Kurumları
Cevapla
Kullanıcı avatarı
eyuphuseyin
Site Admin
Mesajlar: 6926
Kayıt: 05 Haz 2019, 22:41
Konum: İstanbul
Teşekkür etti: 1098 kez
Teşekkür edildi: 27 kez
İletişim:

Girit'te Bektaşi Tekkeleri

Mesaj gönderen eyuphuseyin » 13 Haz 2019, 22:59

Girit'te Bektaşi Tekkeleri

Girit'te Bektaşi Tekkeleri
Fahri Maden
Kastamonu Üniversitesi, FEF, Tarih Bölümü
Anahtar Kelimeler: Girit, Bektaşilik, Hacı Bektaş Veli, Horasanlı Ali Baba, Mağaralıköy, Hasan Baba
ÖZET XIII. asırda Anadolu topraklarında kurulan ve Hacı Bektaş-ı Velî (v. 1271)’ye nispet edilen Bektaşîlik, Girit’te ilk görülen tarikatlardan birisidir. Girit’in fethi sırasında orduda bulunan Bektaşî Şeyhi Horasanî-zâde Derviş Ali Dede tarafından adaya getirilen Bektaşilik zamanla Kandiye, Hanya ve Resmo’da Horasanlı Tekkesi’nden başka İbrahim Baba, Mağaralıköy, Mustafa Dede ve Hasan Baba adlarında tekkelere sahip olmuştur. 1826’da Yeniçeri Ocağı ile birlikte Bektaşilik’te yasaklanmış, hadiseden Girit Bektaşi tekkeleri de etkilenmiştir. Ancak Sultan II. Mahmut döneminin sonlarından itibaren Bektaşilik üzerindeki yasakçı politikanın yumuşaması diğer bölgelerde olduğu gibi Girit’te de Bektaşiliğin yeniden canlanmasını sağlamıştır. Horasanlı Tekkesi post-nişinlerinden Derviş Ali Baba (1810-1926)’nın faaliyetleri ile Bektaşilik Girit’te gelişme kaydetmiş ve yaygınlaşmıştır. Girit’te Bektaşilik Osmanlı Devleti’nin yıkılışına kadar varlığını devam ettirmiştir. Ancak adanın Türk idaresinden çıkması ve Türkiye’den kopmasıyla yapılan nüfus mübadeleleri neticesinde Bektaşilik etkinliğini tamamen yitirmiştir. Bu çalışmada başta arşiv belgeleri olmak üzere eldeki kaynaklar ışığında Girit adasında Bektaşiliğin tarihi seyri ele alınacaktır.
YAZAR BİYOGRAFİSİ
Fahri Maden, Kastamonu Üniversitesi, FEF, Tarih Bölümü
1979 yılında Gerze/Sinop’ta doğdu. İlkokul ve lise eğitimini Sinop’ta aldı. 2000 yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Tarih Öğretmenliği bölümünü bitirdi. Aynı üniversitede başladığı yüksek lisans eğitimini 2004 yılında tamamladı. Daha sonra Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde doktora eğitimine başladı. Bektaşî Tekkelerinin Kapatılması (1826) ve Bektaşîliğin Yasaklı Yılları adlı doktora tezini hazırlayarak 2010 yılında doktor ünvanını aldı. Halen Kastamonu Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyesidir.
REFERANSLAR
A. Arşiv Belgeleri

BCA, 130.16.13.2/146.711.14.

BOA, A.MKT.UM, 10/70.

BOA, BEO, 1741/130551.

BOA, C.EV, 146/7299.

BOA, C.EV, 191/9544.

BOA, C.EV, 330/16788.

BOA, C.EV, 342/17362.

BOA, C.EV, 470/23752.

BOA, C.EV, 526/26581.

BOA, C.EV, 656/33051.

BOA, C.EV, 657/33139.

BOA, C.MF, 146/7295.

BOA, DH.MKT, 1485/38.

BOA, DH.MKT, 1487/43.

BOA, DH.MKT, 1501/105.

BOA, İE.EV, 59/6470.

BOA, EV.BKB, 183/2.

BOA, EV.MKT, 1159/46.

BOA, EV.MKT, 1612/57.

BOA, EV.MKT, 1776/100.

BOA, EV.MKT, 185/66.

BOA, EV.MKT.CHT, 147/6.

BOA, HAT, 1533/93.

BOA, HAT, 289/17345.

BOA, HAT, 293/17474-B.

BOA, HR.TO, 539/79.

BOA, TD, nr. 820, s.113.

BOA, Y.PRK.MYD, 18/75.

İMMA, Tekke ve Zaviye Defterleri, nr. 1769, s.84.

VGMA, Defter nr. 229, s.337.

VGMA, Defter nr. 230, s.22.

VGMA, Defter nr. 231, s.72.

VGMA, Defter nr. 234, s.446.

VGMA, Defter nr. 260, s.228.

VGMA, Defter nr. 2803, s.60, 125.

VGMA, Defter nr. 2826, s.124.

VGMA, Defter nr. 5178, s.59-60, 68, 72, 231, 243-244, 259, 267.

B. Kaynak ve Araştırma Eserler

ADIYEKE, Ayşe Nükhet. (2000). Osmanlı İmparatorluğu ve Girit Bunalımı (1896-1908). Ankara.

ATA, Mehmet Reşat. (2009). “Girit-Kandiya Horasanlı Ali Baba Dergâhı Son Postnişini Halife Cafer Sadık Bektaş Baba”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. 49. 157-168.

ATA, Mehmet Reşat. (2012). “Horasan’dan Ege’ye Taşınan Dergâh: Girit’te Bektaşiler de Vardı”. Atlas Tarih. 15. 122-129.

ATA, Mehmet Reşat. (2007). Kutsal Bekar “Mücerret” Girit’ten Esen Bir Bektaşi Klasiği. Mersin.

AYDIN, Abdullah. (2009). Hanyalı Nûri Osman ve Divân’ı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi. Ankara.

BEKRAKİ, Wassim. (Erişim 02.11.2015). “Giritliler ve Tarikatlar”. www.balkangunlugu.com

BIÇAKÇI, İsmail. (2003). Yunanistan’da Türk Mimarî Eserleri. İstanbul.

ENGİN, Refik. (2010). “Geçmişten Günümüze Trakya ve Balkanlarda Bektaşî ve Bektaşî Sürekleri”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 55. 391.

ERKAL, Ali Ekrem. (2008). Geleneksel Kültürüyle Türk Girit-Toplum. III. İzmir.

Esad Efendi. (1243). Üss-i Zafer. İstanbul.

Evliya Çelebi b. Derviş Mehmed Zıllî. (2003). Evliya Çelebi Seyahatnâmesi. VIII. haz. Seyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı-Robert Dankoff. İstanbul.

GÜLSOY, Ersin. (2004). Girit’in Fethi ve Osmanlı İdaresinin Kurulması (1645-1670). İstanbul.

Hammer. (1329). Devlet-i Osmâniyye Tarihi. I. trc. Mehmed Atâ. İstanbul.

HASLUCK, F. W. (1928). Bektâşilik Tedkîkleri. trc. Râgıb Hulûsi. İstanbul.

Hüseyin Nesimî. (1332). İstihrâc-ı Hayderî ve Tebşirât-ı Muhyiddin-i Arabî. Dersaadet.

KARA, Melike. (2008). Girit Kandiye’de Müslüman Cemaati 1913-1923. İstanbul.

KARA, Mustafa. (2002). Metinlerle Günümüz Tasavvuf Hareketleri. İstanbul.

KÖPRÜLÜ, Orhan F. (1980). “Usta-zâde Yunus Bey’in Meçhul Kalmış Bir Makalesi Bektaşiliğin Girid’de İntişârı”. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi. 8-9. 37-86.

NESİMİ, Abidin. (1977). Yılların İçinden. İstanbul.

NOYAN, Bedri. (2003). Bütün Yönleriyle Bektâşiler ve Alevilik. V-VI. Ankara.

ÖZ, Baki. (1997). Bektaşilik Nedir? (Bektaşilik Tarihi). İstanbul.

ÖZER, Metin. (2007). Unutulan Girit. İzmir.

ŞENESEN, Refiye Okuşluk. (2011). Çukurova Bölgesi Girit Göçmenleri Halk Kültürü Araştırması. Adana.

ŞİMŞEK, Selami. (2007). “Doğu Akdeniz’de Tahrip Olan Bir Kültür Mirası: Girit’te Tarîkatlar ve Tekkeler”. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 32. 219.

ŞİMŞEK, Selami. (2014). Dünden Bugüne Girit’te Türk Tasavvuf Kültürü. İstanbul.

TANCOİGNE, J. M. (2003). İzmir’e, Ege Adalarına ve Girit’e Seyahat Bir Fransız Diplomatının Türkiye Gözlemleri (1811-1814). çev. Ercan Eyüpoğlu. İstanbul.

TUKİN, Cemal. (1996). “Girit”. DİA. XIV. 85-93.

Ustazade Yunus Bey’in Girit Fethi Tarihi Osmanlı-Venedik Girit Savaşı (1645-1669). (2011). I. ed. Ali Ekrem Erkal. İzmir.

Ziya-Rahmi. (1933). Girit Seferi (Mart 1645-6 Eylül 1669). İstanbul.

http://hbvdergisi.hacibayram.edu.tr/ind ... /view/1841
Ma ida thelis na su ğo,oste va zis çe nase
Se hrisoprasina dendra,na thetis na kimase.

Sana ne dememi istersin,yaşayıp var olman için
Altın yeşili ağaçların altında,yatıp uyuman için

Kimler çevrimiçi

Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 1 misafir