GİRİT SALNAMELERİNDE CAMİ TEKKE VE HAYRATLAR
Gönderilme zamanı: 10 Şub 2020, 23:33
GİRİT SALNAMELERİNDE CAMİ TEKKE VE HAYRATLAR
1292 (1875-76)tarihli ilk ve 1293 (1876-77)tarihli ikinci salnameye göre adanın merkez sancağı Hanya’nın içinde (nefs-i Hanya’da)
11.Cami
5.Tekke
1.Medrese
9 Çeşme
2 Sebilhane
2 muvakkithane varken,1310 (1892-93)tarihli üçüncü ve son salnameye göre aynı sancakta,
24 Cami
6 Mescit
14 Tekke
1 Medrese
9 Çeşme
2 Sebilhane
2 Muvakkithane
1 Hastane bulunmaktadır ki diğer maarif ve hayır kurumlarına karşılık cami ve tekke sayılarındaki artış çok barizdir;17 yıl içinde camiler iki mislinden fazla,tekkeler ise 3 misli artmıştır.Adanın diğer iki sancağında;Kandiye’nin ve Resmo’nun içindeki tekke sayılarında bu yıllar arasında bir değişme gözlenmiyor;üç salnamede de nefs-i Resmo’daki tekkelerin sayısı 8,nefs-i Kandiye’dekiler 16 (ikinci salname’de 17) dir.Adanın diğer iki sancağında;İsfakya ve Laşit’te hiç tekke gözükmüyor.Buna karşılık ikinci salname’ye göre kazalardan Malviz’de 1 tekke,7 cami;Ginorbo’da 1 tekke,16 cami veRizo’da 5 tekke,24 cami bulunmaktadır.
Şemsettin Sami,1896 yılında basılan ‘’Girit’’maddesinde adadaki toplam cami-mescit sayısını 175,toplam tekke sayısını ise 19 olarak göstermektedir.1292 tarihli ilk salnamede bütün adadaki cami-mescit sayısı 155’e ulaşmaktadır (sancaklara göre dağılımı:Hanya 11,Resmo:28,Kandiye:51,Laşit:42 (yanlışlıkla 142 yazılmıştır)İsfakya:23).Aynı salnameye göre nefs-i Kandiye’de 2 medrese,19 çeşme,5 sebilhane,1 muvakkithane varken ikinci salnameye göre nefs-i Resmo’da 9 cami,4 medrese,25 çeşme,1 muvakkithane;nefs-i Kandiye’de 24 cami,2 medrese,19 çeşme,3 şadırvan,6 sebil,3 muvakkithane bulunmaktadır.
Ustazade Yunus Bey’in Girit’teki Bektaşiliğin intişarı çerçevesinde XIX-XX.asır için yaptığı değerlendirme de bu umumi tekke artışını ve bu yolla siyasi-kültürel tahkim manzarasını,Bektaşilik merkezinde kuvvetlendirmektedir.
HANYA GİRİT MEVLEVİHANESİ
İsmail KARA
1292 (1875-76)tarihli ilk ve 1293 (1876-77)tarihli ikinci salnameye göre adanın merkez sancağı Hanya’nın içinde (nefs-i Hanya’da)
11.Cami
5.Tekke
1.Medrese
9 Çeşme
2 Sebilhane
2 muvakkithane varken,1310 (1892-93)tarihli üçüncü ve son salnameye göre aynı sancakta,
24 Cami
6 Mescit
14 Tekke
1 Medrese
9 Çeşme
2 Sebilhane
2 Muvakkithane
1 Hastane bulunmaktadır ki diğer maarif ve hayır kurumlarına karşılık cami ve tekke sayılarındaki artış çok barizdir;17 yıl içinde camiler iki mislinden fazla,tekkeler ise 3 misli artmıştır.Adanın diğer iki sancağında;Kandiye’nin ve Resmo’nun içindeki tekke sayılarında bu yıllar arasında bir değişme gözlenmiyor;üç salnamede de nefs-i Resmo’daki tekkelerin sayısı 8,nefs-i Kandiye’dekiler 16 (ikinci salname’de 17) dir.Adanın diğer iki sancağında;İsfakya ve Laşit’te hiç tekke gözükmüyor.Buna karşılık ikinci salname’ye göre kazalardan Malviz’de 1 tekke,7 cami;Ginorbo’da 1 tekke,16 cami veRizo’da 5 tekke,24 cami bulunmaktadır.
Şemsettin Sami,1896 yılında basılan ‘’Girit’’maddesinde adadaki toplam cami-mescit sayısını 175,toplam tekke sayısını ise 19 olarak göstermektedir.1292 tarihli ilk salnamede bütün adadaki cami-mescit sayısı 155’e ulaşmaktadır (sancaklara göre dağılımı:Hanya 11,Resmo:28,Kandiye:51,Laşit:42 (yanlışlıkla 142 yazılmıştır)İsfakya:23).Aynı salnameye göre nefs-i Kandiye’de 2 medrese,19 çeşme,5 sebilhane,1 muvakkithane varken ikinci salnameye göre nefs-i Resmo’da 9 cami,4 medrese,25 çeşme,1 muvakkithane;nefs-i Kandiye’de 24 cami,2 medrese,19 çeşme,3 şadırvan,6 sebil,3 muvakkithane bulunmaktadır.
Ustazade Yunus Bey’in Girit’teki Bektaşiliğin intişarı çerçevesinde XIX-XX.asır için yaptığı değerlendirme de bu umumi tekke artışını ve bu yolla siyasi-kültürel tahkim manzarasını,Bektaşilik merkezinde kuvvetlendirmektedir.
HANYA GİRİT MEVLEVİHANESİ
İsmail KARA